Facebook
Instagram
YouTube
Dracula – Bram Stoker
BRAM STOKER

Wśród londyńskiej mgły i legend Transylwanii

Muszę się Państwu przyznać, że jestem wielkim fanem powieści Dracula. Uważam ją za jedno z najdoskonalszych dzieł literatury grozy, jakie kiedykolwiek powstały. Z tego też względu nie jestem w stanie podchodzić do tej książki w sposób bezstronny, jak powiedziałby Tacyt sine ira et studio. Dzieło Abrahama Stokera stanowi bowiem doskonałą syntezę cech dojrzałej powieści gotyckiej. Jego niesamowity klimat, łączący mrok wiktoriańskiej Anglii z dziką, pierwotną siłą krainy „za lasem” – Transylwanii, pobudza umysły czytelników od dnia premiery książki aż po czasy współczesne.

Akcja powieści została osadzona w niespokojnych latach fin de siècle’u, które charakteryzował lęk przed nieznanym i zmianami, jakie przynieść miało nowe stulecie. Pomimo tego tekst pozostał atrakcyjny dla dzisiejszego czytelnika. Przedstawienie wydarzeń (powieść epistolarna) oraz niezwykła lekkość budowania wiarygodnych relacji interpersonalnych nadały Draculi charakter niemal nierzeczywisty, zawieszony gdzieś w martwym punkcie na linii czasu. Emocje bohaterów pozostają przy tym aktualne również w XXI wieku. Bram Stoker żył w niezwykle zhierarchizowanym społeczeństwie, które za jedną z najważniejszych zalet uznawało umiejętność poddania się stereotypowym ograniczeniom w relacjach międzyludzkich. Pomimo tych krępujących ruchy mentalno-wychowawczych kajdan zdołał namalować obraz świata przepełnionego miłością, pragnieniami, naiwnością, ale też otwartego na naukę i legendy.

drakula 4
drakula 16
drakula 3

Postacie pulsujące życiem

Poszczególne postaci dramatu poprzez swoją zewnętrzność zdają się obecnie reprezentować wyświechtane wzorce literackie, a jednak odbieramy je jako wiarygodne i pulsujące życiem. Mamy więc demonicznego Hrabiego – tajemniczego, dumnego pozbawionego ludzkich uczuć, a jednocześnie ujmującego nienagannymi manierami, skrywającego jednak pogardę dla rodzaju ludzkiego. Jako wampir uosabia wyuzdanie i nieskrępowanie moralne obce wiktoriańskiej Anglii. Poznajemy także Jonathana Harkera, młodego gentlemana, oddanego swojej pracy i wiernego miłości – podręcznikowy przykład obywatela reprezentującego ideał epoki. Dalej mamy Abrahama Van Helsinga, przedstawiciela elity akademickiej – niemal szalonego naukowca, który przyjmuje jako pewnik ludowe podania i wierzenia. Bez oporów zastępuje on swoją uniwersytecką wiedzę medyczną informacjami z pogranicza etnologii i historii folkloru – i dostosowuje do nich swoje, zakorzenione przecież w „wieku umysłu” metody działania. U Stokera spotkamy również typowego Teksańczyka, szorstkiego w obyciu, ale o wielkim sercu, a także angielskiego szlachcica oraz naiwną, kochliwą panienkę.
Największe zaskoczenie stanowi jednak Mina Harker – kobieta, której intelekt i charyzma daleko wyprzedzają wzorce zakorzenione w literaturze końca XIX wieku. Zdrowy rozsądek Miny, jej opanowanie, błyskotliwość i oddanie przyjaciołom wielokrotnie decydowały o powodzeniu działań grupy łowców wampirów. Jej wyjątkowość sprawia, że wybrana zostaje na kolejną ofiarę Draculi. W odróżnieniu jednak od Lucy Westenra, która poddała się losowi niemal bez walki – Mina potrafiła wykorzystać silny związek emocjonalny z Hrabią, by pomóc przyjaciołom.

Oprawa twarda

49,90 zł

30,00 zł

Oprawa miękka

39,90 zł

24,00 zł

Wiktoriańska podwójna moralność

drakula 14

Chociaż Bram Stoker w swojej powieści zdaje się prezentować niezwykle postępowe nastawienie do współcześnie mu przyjętych zasad współżycia społecznego, to w Draculi sceny nawiązujące do erotyki przedstawiane są w sposób sprytnie zawoalowany. Uważny czytelnik dostrzeże jednak, jak wiele cech wspólnych z aktem seksualnym wykazuje sposób działania wampirów. Nocne odwiedziny, penetrowanie odsłoniętego karku przez ostre zęby, krwawienie ofiary (co może kojarzyć się z utratą dziewictwa), dobrowolne zaproszenie wampira do domu – wszystko to zdaje się bezpośrednio nawiązywać do nieakceptowanych w ówczesnych czasach schadzek kochanków. Naznaczone przez wampira delikatne i niewinne młode panny stają się wyuzdane, kusząc swoją cielesnością. Aspekt ich domniemanej fizycznej rozwiązłości z jednej strony podnieca, a z drugiej przepełnia obrzydzeniem przykładnych gentlemanów – co zresztą stanowi wyznacznik wiktoriańskiej podwójnej moralności. Takie uczucia towarzyszą Jonathanowi Harkerowi, gdy w zamku Hrabiego staje twarzą w twarz z „oblubienicami” Draculi.
Podobnie, chociaż czar Lucy wydaje się dużo silniejszy, reagują łowcy wampirów, gdy trafiają do jej krypty. Wampiryzm stanowi więc w ujęciu Stokera przetworzony obraz seksualnej wolności, która, gdy nieskrępowana, stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zwykłych obywateli. Trzeba się więc z nią rozprawić, zabijając wampira – ucieleśnienie rozwiązłości i braku moralnych zasad.

Przeszywający strach przed osamotnieniem

Barwność postaci oraz wiarygodność podejmowanych przez nie działań powodują, że Draculę zalicza się do absolutnej elity powieści grozy. Wyjątkowego charakteru nadaje tej powieści wszechogarniający mrok. Już we wprowadzeniu Harker staje twarzą w twarz z tajemnicą otaczającego jego przyszłego gospodarza, a przełęcz Borsza (Prislop) przeraża dzikością nieokiełznanej natury. Podróży Harkera towarzyszy atmosfera tajemniczości i strachu, który udziela się czytelnikowi. Bezradność przybysza z Londynu staje się wręcz namacalna. W porównaniu z niepokojącymi leśnymi ostępami zamek Hrabiego wydaje się niemal oazą spokoju i kryjówką zapewniającą przynajmniej złudzenie bezpieczeństwa. Zimne komnaty z oknami wychodzącymi na mroczny, opuszczony krużganek oraz zaryglowane drzwi zamku potwierdzają jednak, że Harker jest tu więźniem.

wilk-dracula

Wzór powieści gotyckiej

Przytłaczające piękno i nieprzystępność krajobrazu oraz tajemnica zamku są doskonałym przykładem scenerii gotyckiej powieści. Zresztą poczucie izolacji i braku kontroli dominują w pierwszej części książki, w której poznajemy Draculę jako gospodarza młodego radcy prawnego. Warto jednak podkreślić, że strach narasta w czytelniku (tak jak w Jonathanie Harkerze) powoli. Najpierw wydaje się niepokojem przed nieznanym. Od momentu, gdy Harker pojawia się w Bystrzycy czytelnik zdaje sobie sprawę z niezwykłości miasta i otaczającej go krainy. Bariera językowa, nieznane zwyczaje, wygląd mieszkańców, a także ich lęk spowodowany wzmiankami o Hrabim, intensyfikują grozę, ale wywołują także zaciekawienie. Widok przełęczy Borsza oraz diaboliczny woźnica , który wiezie Harkera do zamku, podsuwają wyjaśnienie, dlaczego okoliczni mieszkańcy byli szczerze przejęci losami Anglika. Mrok nocnego transylwańskiego lasu, przedziwne ogniki rozbłyskające gdzieniegdzie wzdłuż drogi (zawsze, jak twierdzi Hrabia, gdy nad światem przejmują władzę złe moce), ukrywające się gdzieś w mroku watahy wilków towarzyszące karocy, wytyczają nieprzekraczalną barierę dla każdego, kto postanowi uciec.
Wszystko to wywołuje przeświadczenie, że życie młodego prawnika nie zależy już od niego samego. Doskonałe maniery i uprzejmość Hrabiego, a z drugiej strony tajemnice związane z zamkiem powodują, że fascynacja miesza się ze strachem, ciekawość z niepokojem. Uczucie to nie opuszcza czytelnika aż do końca książki. Wystarczy wspomnieć przerażające notatki kapitana statku „Demeter”, który dryfując, rozbija się u wybrzeży miasta Whitby czy przywołać niepokojące opowieści przerażonych dzieci o „pięknej pani” bądź wrócić do wygłuszonych ścian domu psychiatrycznego, skąd Renfield wzywa swojego mistrza. Tak, Dracula Brama Stokera nadal przeraża. Przyciąga z magnetyczną wręcz siłą niczym wampir pukający do Waszego okna. Jeżeli nie czytali Państwo jeszcze tej legendarnej powieści – najwyższy czas odbyć podróż do mrocznego, nawiedzonego prze wampira Londynu. Żaden bowiem film nie dorównał kunsztowi doskonałego dzieła Stokera.

O samej książce w kilku słowach

Wydawnictwo Vesper oddaje w Państwa ręce wyjątkowe wydanie powieści Brama Stokera. Książka, którą mogą Państwo kupić na tej stronie, opatrzona jest inspirującym posłowiem genialnego znawcy literatury grozy Macieja Płazy. Niniejsza edycja zawiera tłumaczenie powieści w wersji z pierwszego jej wydania, którego nastrój w znakomicie oddała autorka przekładu Magdalena Moltzan-Małkowska. Książkę ozdobiły wspaniałe ilustracje, podkreślające klimat powieści Stokera.

dracula-foto1

Rok 2018 przynosi również nowe, zmienione wydanie książki. Najnowsza edycja może pochwalić się nie tylko twardą okładką ale również zupełnie nowym rysunkiem zdobiącym front książki, który, naszym zdaniem, w sposób jeszcze pełniejszy oddaje grozę związaną z opowiedzianą przez Brama Stokera historią. Jeżeli jednak wolą państwo książkę lżejszą, bardziej poręczną do czytania w podróży (jeżeli na przykład, śladem Jonathana Harkera wybieracie się do Transylwanii) to w naszym sklepie odnajdziecie również nowe wydanie w okładce miękkiej. Co więcej, zmieniona edycja zawiera przepiękną zakładkę, utrzymaną w tej samej, tajemniczej tonacji, co cała książka. W poszczególnych egzemplarzach można odnaleźć jej trzy różne projekty.

dracula-foto2

Oprawa twarda

49,90 zł

30,00 zł

Oprawa miękka

39,90 zł

24,00 zł

Zapisz się do Newslettera aby otrzymywać informacje o naszych nowościach, zapowiedziach i wydarzeniach!

Oceń